مطالعه آسیب شناسی، فن شناسی و ارئاه طحر حفاظت و مرمت برای نقش برجسته سنگی فتعلیشاه قاجار در مجاورت چشمه علی شهر ری

جهت ارزیابی و مطالعات آسیب شناسی دسته بندی و تفکیک آنها بر اساس عوامل مربوطه ضروری به نظر می رسد. از این رو دست یابی به داده هایی دقیق و علمی مستلزم صرف زمان و بهره گیری از فن آوری های نوین است. تصمیم گیری بر اساس تصمیم سازی های صرفاً تجربی در دنیای امروز امری غیر منطقی است. بی گمان به صرف مشاهده ظاهری نمی توان در خصوص علت یا علل قطعی آسیب ها اظهار نظر کرد. در بیشتر فرایندهای آسیب شناسی کنونی معمولاً اصلی ترین عامل مخل به عنوان علت بروز عارضه معرفی می گردد. ولی باید توجه نمود که " شرایط تابعی از زمان است و زمان در گذر، لذا نادیده گرفتن عامل مخلی که امروز ناچیز به نظر می رسد، شاید فردا اصلی ترین علت تخریب باشد." مطلوب است در این بررسی دو مقوله مهم ماده و شکل که جدای از یکدیگر قابل درک نمی باشند مورد توجه خاص قرار گیرد. آمیختگی این دو مقوله چنان است که کلیه مطالعات مربوط به وضع موجود از جمله آسیب شناسی، خواه ناخواه باید شامل هر دو حیطه گردد. در اصل ماده سازنده اثر، یا عناصر ســاختاری دچار آسیب می شوند که در نهایت شکل اثر را دگرگون و به یکپارچگی اثر ساخته شده لطمه وارد می کند. روش های مختلف آزمون های غیرمخرب در عمل می توانند به راه های بسیار دقیقی در آسیب شناسی به کار روند. اعتبار هر روش آزمون غیرمخرب، سنجشی از کارایی آن روش در رابطه با آشکارسازی نوع و شکل و اندازه عارضه ها است. بعد از آن که بازرسی تکمیل شد، احتمال معینی وجود دارد که نوع، شکل و اندازه آسیب تعریف گردد. هر قدر این احتمال بالاتر باشد اعتبار روش به کار رفته بیشتر خواهد بود. باید این واقعیت را به خاطر داشت که بررسی های تجربی که به وسیله انسان انجام می گیرد دارای آزمون و خطای نسبتاً زیادی است. در اصل دو نفر همیشه نمی توانند یک کار تکراری مشابه را بطور دقیق همانند یکدیگر انجام دهند. از این رو باید یک ضریب عدم یقین در برآورد اعتبار بازرسی انسانی به حساب آورده شود و ارزش و سنجش اعتبار این بررسی ها، رد و یا قبول آنها باید با مستندات علمی و آماری غیرمخرب سنجیده شود. نقش بازرسی و آزمون های غیرمخرب علمی با تجهیزات و فن آوری روز این است که به میزان معینی اطمینان ارزیابی ها را تامین نماید. اما رشد ترک های کوچکتر از حد بحرانی بویژه در مورد قطعاتی که در معرض بارهای خستگی و یا در محیط های خورنده قرار دارند، اهمیت دارد، به طوری که اینگونه قطعات، قبل از این که شکست ناگهانی در آنها اتفاق بیفتد، با این ارزیابی ها شناسائی و مورد توجه خاص قرار گیرند. در برخی حالت ها، بازرسی های مرتب و متناوب جهت اطمینان از نرسیدن ترک ها به اندازه بحرانی ممکن است ضروری باشد. آسیب شناسی وضعیت موجود از طریق روش هایی چون ارزیابی عینی، تعیین مشخصات و خصوصیات مصالح با استفاده از آزمایش های گوناگونی صورت می پذیرد. تاکید اصلی ما در خصوص آسیب شناسی بخش های مختلف این اثر با آزمایش های علمی غیر مخرب زیر است: 1) آزمایش تورق (delamination sounding). 2) آزمایش سختی سطحی (surface hardness). 3) آزمایش ترک نگاری (crack mapping). از بهترین روشهای حجمی غیرمخرب جهت تشخیص ناپیوستگی های داخلی، آنالیز و ارزیابی وضعیت درون ساختاری بخش های مختلف میتوان استفاده نمود. نکته بسیار مهم اینکه در کنار آزمایش های ساختار شناسی می توانیم وضعیت محیطی را بصورت مداوم (on-line) تحت ارزیابی و زیر نظر داشته باشیم. برای این منظور میتوان از روش های اشاره شده استفاده نمود و با زیرنظر داشتن (monitoring) شرایط محیطی میتوان وضعیت عوامل مخل را شناسائی و خرابی های در حال رشد را تشخیص داد.